پایگاه اطلاع رسانی ماهنامه میدان آزادی| سید هادی کسایی زاده| یادداشت روز| هفتم اسفند ماه 1400 بود که خبر ممنوعیت تردد وسایل نقلیه کاربراتوری از ابتدای سال ۱۴۰۱ روی سایت سازمان حفاظت محیط زیست کشور منتشر شد، خبری که بر اساس آن اعلام شده بود که با مصوبه هیات وزیران، تردد تاکسی و موتورسیکلت های کاربراتوری از ابتدای سال ۱۴۰۱ در هشت کلانشهر کشور شامل تهران، کرج، شیراز، اصفهان، مشهد، اراک، تبریز و اهواز ممنوع است.

سازمان حفاظت محیط زیست این قانون را در راستای ماده ۸ قانون هوای پاک مصوب هیات وزیران دانسته و اعلام کرده بود که از ابتدای سال ۱۴۰۱ تردد تاکسی و موتورسیکلت‌های کاربراتوری در کلانشهرهای تهران، کرج، شیراز، اصفهان، مشهد، اراک، تبریز و اهواز ممنوع است. همچنین براساس این مصوبه تردد کلیه وسایل نقلیه کاربراتوری در نواحی کم انتشار LEZ (طرح کاهش آلودگی هوا) در این کلانشهرها ممنوع اعلام شد.

سردار سید کمال هادیانفر، رییس پلیس راهنمایی و رانندگی کشور، به این موضوع واکنش نشان داد و گفت: ما در این مورد هم به دولت و هم مشخصا به سازمان حفاظت محیط زیست نامه نوشتیم و گفتیم که باید ابعاد مختلف این طرح مشخص شود. این در راستای این است که دولت شرایط قانون هوای پاک را ایجاد کند.

وی با بیان اینکه در حال حاضر ۱۲ میلیون دستگاه موتور سیکلت در کشور داریم که نزدیک به ۱۰ میلیون و ۵۰۰ هزار دستگاه آن کاربراتوری است، اعلام کرد: همچنین ۸۵ درصد موتور سواران هم از موتور برای تامین معیشت خود استفاده می‌کنند و موتور عمده این افراد هم کاربراتوری است. خب اینکه می‌گویند از سال ۱۴۰۱ تردد نکند یعنی چه؟

این موضوع برای ما هم روشن نیست و دولت باید برای ما روشن کند که ممنوعیت تردد یعنی چه؟ یعنی موتورسیکلت را توقیف کنیم و اصطلاحا آن را بخوابانیم؟ آن را به پارکینگ ببریم؟ جریمه کنیم؟ دقیقا باید مشخص شود که چکار کنیم؟ هادیانفر با بیان اینکه این مصوبات و پیشنهاداتی که سازمان محیط زیست می‌دهد در این بخش بررسی شده نیست، می گوید: ۳۵ درصد سواری ها در کشور در سن فرسودگی هستند که سرجمع آن با اتوبوس ها عدد بالایی می شود. حدود ۶۰ درصد تاکسی ها هم دچار مشکلند و در سن فرسودگی قراردارند.

این ها هم کاربراتوری هستند. خب اینکه بگویند تردد نکنند یعنی چه؟ مگر در شرایط فعلی می‌شود؟ برای ما ابعاد و جزئیات این موضوع را مشخص نکردند. رییس پلیس راهنمایی و رانندگی با تاکید بر اینکه پلیس یکی از دغدغه مند ترین دستگاه‌ها برای مبارزه با آلودگی هواست، ادامه می دهد: اما باید طرح ها منطقی باشند. عزیزانی که چنین طرح هایی را تصویب می‌کنند باید یک بررسی جامع تر و کامل تری انجام دهند. اگر بگویند پلیس این‌ها را بگیرد خب این یک آشوب اجتماعی می شود. ۱۰ میلیون و ۵۰۰ هزار موتور و اکثر تاکسی ها را بگیریم وتوقیف کنیم؟

هادیانفر درباره اینکه آیا چیز بیشتری از جزئیات این طرح به پلیس ابلاغ شده یا خیر؟ اظهار می‌کند: چیز بیشتری به ما گفته نشده و معتقدم در حال حاضر چنین طرحی غیرمنطقی و بررسی نشده است.

طبق مطالعه نتایج سیاهه انتشارآلایندگی شهر تهران که در سال ۱۴۰۰ منتشر شده است. ۲۱ درصد از سهم انتشار ذرات معلق آلاینده هوا متعلق به موتورسیکلت‌ها و۱۰ درصد از آلودگی هوای ناشی از آلاینده‌های اکسیدهای نیتروژن مربوط به تردد تاکسی‌ها است. همچنین در حال حاضر حدود ۱۰ میلیون وسیله نقلیه فرسوده در کشور درحال تردد است که سهم قابل توجهی در انتشار آلاینده‌های هوا دارند.

اما باید دید در کنار اعلام ممنوعیت تردد یا هرگونه اعمال جریمه که فشار مضاعفی بر مردم خواهد بود، دولت چه برنامه و تسهیلاتی برای نوسازی این وسایل نقلیه در نظر گرفته است.

اما در مورد این خبر و اطلاعات چند نکته وجود دارد که بهتر است هم پلیس راهنمایی و رانندگی و هم مسئولان کشوری به آن واقف باشند.

اول اینکه پلیس راهنمایی و رانندگی یکی از وظایفش اعمال قانون و جلوگیری از تردد خودروها و سایل نقلیه غیراستاندارد و آلاینده در جاده هاست.بعنوان مثال هنوز شاهد تردد کامیون های دوران هیتلر و کامیون‌های و مینی بوس های دودزا در کشور هستیم اما هیچ اقدامی برای توقف آنها از سوی پلیس نشده است.

نکته دیگر آنکه پلیس در این مصاحبه مدعی شده که به فکر معیشت مردم از طریق خودروها و موتورهای آلاینده است. از کی تا حالا پلیس راهور مسئول و دردمند معاش مردم شده است؟

وقتی که طرح می گذارند و موتورسیکلت‌های استاندارد و نو را فقط برای نداشتن کلاه و برخی بهانه های دیگر سوار بر کفی های غیراستاندارد می‌کنند و به پارکینگ منتقل می شود آن زمان معاش مردم اهمیت ندارد؟ لذا این نوع اظهارات همه بهانه تراشی برای فرار از مسئولیت است.

پلیس به راحتی می توانست و می تواند مانع تردد موتور سیکلت ها و خودروهای آلاینده و کاربراتوری شود و به هیچ عنوان هم موجب به هم ریختگی جامعه و شورش هم نخواهد شد. وقتی مردم بدانند که تردد موتورکاربراتوری ممنوع و برای سلامت جامعه اهمیت دارد و وسیله نقلیه آنها توقیف می شود قطعا به فکر جایگزینی آن با موتور برقی یا کاربراتوری می افتند.

نکته دیگر آنکه قیمت موتور سیکلت آنقدر نیست که برایش بهانه تراشی کنیم. افرادی که با موتور سیکلت در تهران کار می کنند میانگین ماهانه 20 تا 30 میلیون تومان درآمد دارند. برای همین می توانند با ماهیانه 2 میلیون تومان موتور نو و اقساطی خریداری کنند.

نکته دیگر آنکه قرارنبود پلیس از صبح فروردین 1401 جاده ها را ببندد بلکه اینکار با یک مدیریت درست می توانست آرام آرام شکل بگیرد. مانند گرفتن موتورهایی که کلاه برسرراکب ندارند و یا از خط ویژه تردد می کنند.

چطور آنها را می توان هر روز گرفت و به پارکینگ منتقل کرد؟ اظهارات پلیس راهور به نوعی فرافکنی در اجرای قانونی است که آنها موظف به اجرای آن هستند. اینکه مجری قانون مصاحبه کند و بگوید من اجرا نمی کنم بروید اول مطالعه کنید حرف منطقی و درستی نیست. پلیس یک نهاد انتظامی است و باید قانون را اجرا کند. البته این نافی سوء مدیریت وزارت کشور، محیط زیست، وزارت صمت و سایرنهادها در کاهش آلودگی هوا نیست.

آنها هم وظایفی دارند که از اجرای آن شانه خالی کرده اند. که نمونه بارزآن مازوت سوزی، کارخانه های غیراستاندارد و شکست در اجرای طرح تعویض خودروهای فرسوده است. نکته دیگر موضوع جریمه های نقدی است که دولت به پلیس پاس می دهد و پلیس مطرح می کند تا مجلس تصویب کند. افزایش جریمه در ایران کارساز نیست چون متخلفان راه های زیادی برای دور زدن قانون می دانند.

مانند طرح ترافیک که به جای بازدارندگی موجب افزایش ترافیک و آلودگی تهران شد. برای اینکه شهروند پولدار طرح می‌خرد و آلوده می کند و شهروند متخلف هم روی پلاک خودرو کف می زند و وارد طرح می شود.

در این میان کار پلیس می شود تحویلدار بانک که قبض صادر می کند و دولت هم پول دریافت می کند و این دودش در چشم مردم می رود.

بعنوان یک روزنامه نگار و شهروند وقتی می بینم خودروهای ی که دود آنها آنقدر زیاد است که از فاصله دور قابل مشاهده است و پلیس می بیند و به آن بی اعتنا است نمی توانم دغدغه مند بودن و قانونمداری پلیس راهنمایی و رانندگی را درک کنم.

این قانون از سال 1396 ابلاغ شده و اگر پلیس راهنمایی و رانندگی سالانه 1.5 میلیون موتور کاربراتوری را از رده خارج می کرد امروز تمام شده بود. البته قبول داریم که حضورماموران پلیس راهنمایی و رانندگی در وضعیت آلودگی هوا در کلان شهرها صدمات جبران ناپذیری بر جسم و جان و روحشان وارد می کند و این ایثار برکسی پوشیده نیست اما توقعی که قانون و مردم ایران از سفیدپوشان راهور دارند اعمال قانون برای نجات جان کودکان و سالمندان از آلودگی هواست. به خدا قسم هرگونه بهانه و قصور در اجرای این تکلیف شرعی و قانونی گناهی نابخشودنی است که باید در برابر خدای متعال پاسخگو باشیم.

با این حال پلیس می تواند طی تبلیغات گسترده تلویزیونی و رسانه ای در اعمال این قانون حرکت کند و آرام آرام مردم را بر تردد با موتورهای استاندارد تشویق کند.

قطعا در این راه رسانه ها، نهادها و سازمانهای مردم نهاد از این اقدام قانونی پلیس حمایت خواهند کرد و شائبه مماشات با مافیای واردات و تولید کننده های موتور سیکلت های کاربراتوری از سوی پلیس در ذهن ها متبادر نمی شود چراکه نیروی انتظامی اثبات کرده است که پای امنیت مردم می‌ایستد. و هرگونه سنگ اندازی در اجرای این قانون انگشت اتهام را به سوی دستگاه هایی که با پلیس همکاری نمی کنند نشانه می رود تا انشا الله بتوانیم هوایی پاک به فرزندانمان هدیه کنیم و خدا راضی باشد.