پایگاه اطلاع رسانی ماهنامه میدان آزادی| سید هادی کسایی زاده| سمیه نورافشان از نسل بچه های دهه 60 است که با اینکه رشته تحصیلی گرافیک خوانده و از گرافیست های حرفه ای محسوب می شود اما از سال 91 برحسب اتفاق می فهمد که صدای خوبی دارد و آرام آرام با تمام سختی ها وارد آموزش آواز ایرانی می شود و امروز هم بعنوان خواننده و هم مدرس آوازایرانی برای دختران ایرانی هنر می آموزد.

گفتگو با اساتید آواز به ویژه بانوان سخت است چون به دلیل قوانین کشور و مسائل شرعی برخی تمایل به گفتگو ندارند اما سمیه نورافشان از حس و حال خوب آواز ایرانی و تاثیرآن بر زندگی شهروندان می گوید و از دختران و زنان ایرانی می خواهد که آواز بخوانند تا زندگی آنها رنگ و نشاط بگیرد. می گوید: اولین بار است که مصاحبه می کنم. متولد 1360 هستم و لیسانس گرافیک دارم. یک روز در حال زمزمه آوازی بودم که دوستانم گفتند صدای خوبی داری و بهتر است کلاس بروی و من هم ادامه دادم. برای آموزش آواز در خدمت اساتیدی همچون معصومه مهرعلی، افسانه رسایی و استاد لیلا رحیمی وخانم پریسا تلمذ کردم.

البته در فضای مجازی و از طریق فیلم ها و آواها از اساتید بنامی همچون استاد شجریان، استاد بنان، استاد معتمدی و غیره هم بهره بردم.به گفته شاگردان او سمیه نورافشان بانویی آرام و خوش برخورد است و کلاس های او در کنار یادگیری صداسازی و ردیف های آوازی بیشتر جنبه مدیتیشن دارد برای همین برخی از شاگردانش حتی با داشتن صدایی نه چندان مناسب تمایل دارند در این دوره ها شرکت کنند.

نورافشان در این گفتگو می گوید که چند باری اجرا داشته و روی سن فرهنگسرای ارسباران برای بانوان آواز خوانده است. او تدریس را حس خوبی برای زندگی کردن می داند برای همین تمایل دارد بیشتر آوازه خوان تربیت کند تا اینکه آواز بخواند. او استاد محمد معتمدی را در تدریس الگو قرارداده و با متدهای او کار می‌کند. نورافشان، خانم ها قمر، روح انگیز، پریسا، رسایی را بعنوان آوازخوان های ایرانی دنبال می کند.

او مسیر آواز ایرانی را مسیرطولانی می داند که برخی شاگران در میان مسیر به سمت پاپ یا پاپ سنتی می روند و گروهی هم ادامه می دهند. استاد سمیه نورافشان معتقد است که خانم ها و دختران ایرانی باید آواز بخوانند و این آواز خواندن نه برای اینکه خواننده حرفه ای شوند بلکه برای آن توصیه می‌شود که حال دل آنها خوب باشد.

تصور کنید مادر یا خواهر یا همسر و دخترشما در خانه برای شما آواز بخواند یا موسیقی بنوازد. چقدر این لحظه زیباست و شما چه لذتی خواهید برد. همین عشق و لذت و حال خوب برای آن بانویی که می‌خواند چندین برابر است و به او اعتماد به نفس خوبی می دهد. حتی در تاریخ ایران زمین و در اقوام هم آواز زنان بختیاری، لر، بلوچ، فارس، بوشهری و غیره سینه به سینه ایرانیان ثبت و ضبط شده است.

مثلا از همین نوا و آواز در تیتراژ سریال مختارنامه با صدای محلی و لالایی خانم صدیقه بحرانی چه لحظات معنوی و زیبایی پدیدآورد. و لالایی مادران ایرانی که نخستین خوانندگان زندگی ما بودند که با این نوا خو گرفتیم و بزرگ شدیم. سمیه نورافشان با بیان اینکه بیش از سه سال بدون آنکه خانواده بدانند در کلاس های آواز شرکت می کردم گفت: این محدودیت ها در خانواده های ایرانی کاهش یافته اما بازهم در میان شاگردانم مخالفت همسران و والدین مشاهده می شود.

به اعتقاد من اگر یک دختر یا بانوی ایرانی در کلاسی که مدرس آن بانو است آموزش ببینند و منطبق با قوانین کشور حرکت کند مشکل خاصی رخ نخواهد داد.

بدیهی است که باید خانواده ها مسیر را برای خالی کردن انرژی دختران خود بازتر کنند. قطعا دختری که به سمت موسیقی و آواز ایرانی می رود قصد هنرآموزی و نواختن و سرودن موسیقی و اشعار زیبای ایرانی و فارسی را دارد و باید به این تصمیم زیبا احترام گذاشت. اگر آنها را محدود کنیم یا مجبورند پنهانی وارد آموزشگاه های زیرزمینی شوند که بسیار نامناسب است و یا اینکه خواسته ها و علایق خود را سرکوب کنند. و همین سرکوب تاثیرات نامطلوبی در روند زندگی آنها و خانواده خواهد داشت.

من در میان شاگردانم افراد زیادی بودند که یا دچار افسردگی و متاثر از مرگ عزیزانشان و یا تاثیرات طلاق، فوت فرزند، از دست دادن شغل و یا زندانی و حتی ترک اعتیاد داشتند اما پس از ورود به دوره ها و حضور در جمع های 10 تا 15 نفره تاثیرات انرژی مثبت موسیقی ایرانی را درک کردند و واقعا حال روحی آنها بهبود یافت. تا حدی که وقتی کلاس به دلایلی لغو می شد، معترض بودند و درخواست داشتند همه شاگردان یک روز تعطیل در کافی شاپ کنار هم جمع شوند و من هم آنها را همراهی می کردم.

البته این نوع روش و دوستی در هر کلاس یا آموزشگاهی مشاهده نمی شود. برخی فقط به دنبال کسب درآمدند و طبق یک اصولی تدریس می کنند و می روند در حالی که استاد باید با شاگردانش همراه و همدل باشد. به ویژه آواز ایرانی که همنوایی و همدل بودن لازمه حرکت اوست. نورافشان می گوید: دهه های سنی افراد در جامعه سلایق متفاوتی دارند. بر اساس آنچه خودم مشاهده و تجربه کردم دختران دهه 80 و 90 بیشتر علاقه به پاپ دارند و دختران دهه 70 هم پاپ سنتی دوست دارند.

و اما دهه سوخته 60 مثل خودم در آواز ایرانی غوطه ورهستیم. سمیه نورافشان در کنسرت های بسیاری از اساتید، مانند استاد محمدرضا شجریان، همایون شجریان، سالارعقیلی، محمد معتمدی و علیرضا قربانی حضور داشته و استفاده کرده است. او می گوید: آرزو دارم تمام خانم های ایرانی در همین ایران آواز یادبگیرند و در کشور خودشان بخوانند. می گوید: تمام اعضای خانواده من آواز می خوانند و زشت ترین صدا در خانه صدای من است. در مهمانی ها و شب نشینی های خانوادگی نوبتی آواز می‌خوانیم و همه لذت می برند.

این لذت بردن از آواز در میان نزدیکان و خانواده آنچنان زیباست که نمی توان آن را وصف کرد. در شب نشینی ها، زمان، صرف سریال تلویزیونی یا غیبت کردن و پرداختن به مشکلات اقتصادی و سیاسی نمی‌شود بلکه نیمی از زمان صرف صداهای خوبی می شود که برای آن زحمت فراوانی کشیده شده تا حنجره به این درجه برسد.

این همان خواسته ای است که از دختران ایرانی دارم. آواز بخوانند و از آواز خواندن خود و خانواده لذت ببرند. برای همسرتان، برای مادر، پدر، دایی و عمو و هرکه دوستش دارید صدای خوب شما قطعا برای او آرامش بخش و زیباخواهد بود وخودتان هم لذت و آرامش خواهید برد. متاسفانه وقتی سخن از آواز زنان به میان می آید برخی افراد تنگ نظر و تندرو افکار را به سمت مطرب خانه و رقص و مستی می برند. آواز ایرانی این نیست. آواز ایرانی اشعاری را نجوا می کند که کتاب شعرش در کنار قرآن کریم قرن هاست محل استخاره شده است. آواز ایرانی قاعده و قانون و ردیف دارد و خواندن این آواز رتبه و مرتبه برایش تعریف شده است. برای همین به هر فردی نمی توان گفت خواننده آواز ایرانی و این نشانه اهمیت و مرتبه آن است.

بدیهی است که یادگیری آواز ایرانی برای زنان و دختران همانند آقایان سخت است اما تمرین و ممارست می تواند یک بانوی ایرانی را پس از چند سال به یک خواننده خوش صدا تبدیل کند. مگر آنکه به دلایلی یک فرد صدای خوبی نداشته باشد. برای همین گام اول صداسازی و تریبت و تقویت حنجره است و پس از آن گام به گام متدهای آوازی و ردیف ها آموزش داده می شود.

سمیه نورافشان می‌گوید: بهتر است آنهایی که برای آوازایرانی پیش قدم شده و آموزش می بینند یک سازرا هم یادبگیرند. نواختن سازایرانی می تواند خواننده را در رسیدن به صدایی خوب و آموزش درست بیشتر و بهتر همراهی کند. این استاد آواز ایرانی توصیه می کند که قبل از ثبت نام و آغاز آموختن آواز ایرانی تصمیم خود را قاطع بگیرید چراکه حنجره آدمی با تمرین و ممارست آماده می شود و اگر تمرینات ضعیف باشد و یا بین کلاس ها وقفه بیفتد اگر صد سال هم دوره ها طول بکشد هیچ تاثیری نخواهد داشت.

سمیه نورافشان گفت: توجه به رژیم غذایی، مراقبت و سلامت حنجره، تمرینات درست، آموزش درست، صداسازی خوب و اطاعت از دستورات استاد آواز لازمه آموزش در آواز ایرانی است. اگر فردی بدون توجه به تمرینات آوازی بخواند یا صدای ناهنجاری از حنجره خود خارج کند احتمال آنکه مدت زیادی نتواند آواز بخواند بسیار است و در میان شاگردان بسیار داشتیم. بنابراین آموزش آواز یک کار بسیار سخت و تخصصی و حرفه ای است و چون مستقیم با یکی از اعضای مهم بدن (حنجره) ارتباط مستقیم دارد با یک اشتباه و تمرین و مراقبت نادرست شاید فرد کارش به درمان و گاها عمل جراحی منتهی شود.

سمیه نورافشان می گوید: شاید امروز موسیقی پاپ و راک و یا مدل های جدید خواندن مورد علاقه نسل جوان باشد اما آواز ایرانی هیچ وقت قدیمی نمی شود. همانطور که پس از 100 سال همچنان صدای بسیاری از خوانندگان آواز ایرانی قدیمی همچنان از خودروی شهروندان پخش می شود.

اگر خواننده ای به درستی آواز را یاد بگیرد می تواند با تصنیف های زیبا خواسته مخاطبان را تامین کند و چه زیباست آوازی که از اشعار غنی و پندآمیز استفاده کند. این استاد آواز ایرانی در پایان این گفتگو از مسئولان درخواست کرد تا توجه بیشتری به آواز ایرانی کنند. ما در ایران باید همچنان شاگردانی در رده استاد شجریان، استاد بنان، استاد ناظری، استاد شاه زیدی و غیره … تربیت کرده و تحویل جامعه موسیقی دهیم. این یعنی موفقیت در حوزه فرهنگ و هنر ایرانی …